Dwumasowe koło zamachowe, zwane także potocznie dwumasą, występuje zarówno w pojazdach i maszynach z silnikami wysokoprężnymi, jak i benzynowymi. Mechanizm ten bardzo pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu napędowego, jednak ulega częstym awariom. Jak jest zbudowany i jakie są najczęstsze przyczyny jego uszkodzeń? W jaki sposób wymienić koło dwumasowe?
ZAMACHOWE KOŁO DWUMASOWE – BUDOWA I AWARYJNOŚĆ
Budowa koła dwumasowego
Jak sama nazwa wskazuje, koło dwumasowe składa się z dwóch mas – pierwotnej i wtórnej. Poruszają się one względem siebie pod kątem od 60 do nawet 80 stopni. Masa pierwotna łączy się z wałem napędowym. To w niej umieszczany jest wieniec koła zębatego wyposażony w sprężyny redukujące drgania.
Masa wtórna z kolei współpracuje z tarczą sprzęgła. Integralną częścią koła dwumasowego jest występująca między masami tarcza zbierakowa. Posiadająca dwa zderzaki tarcza porusza się po piaście wewnątrz koła i łączy je w spójny mechanizm.
Awaryjność dwumasy
Zamachowe koło dwumasowe jest dosyć awaryjne. Uszkodzeniom ulegają zastosowane w nim tłumiki skrętne, które bardzo szybko zużywają się w przypadku niewłaściwej eksploatacji auta. Wrażliwym elementem dwumasy jest również łożysko łączące ją z wałem napędowym – bywa, że powstają w nim luzy.
Ponadto, często odnotowuje się przypadki przegrzania masy wtórnej, prowadzącego do obniżenia skuteczności smaru i suchej pracy elementów ruchomych układu, takich jak np. sprężyny. Niekiedy w wyniku przetarcia koła pierwotnego ulegają uszkodzeniu także liczne mechanizmy wewnętrzne występujące w dwumasie.
PRZYCZYNY I SKUTKI AWARII DWUMASY
Jak rozpoznać problem z kołem dwumasowym?
Objawy awarii zamachowego koła dwumasowego są niespecyficzne i mogą przypominać efekty usterek innych elementów mechanicznych pojazdu. Przy uszkodzeniu dwumasy najczęściej obserwuje się:
– intensywne drgania na wolnych obrotach, przy rozruchu i wyłączaniu silnika,
– pochodzący z okolic koła dwumasowego stukot podczas rozruchu,
– problemy z płynnym rozruchem,
– kłopoty ze zmianą biegów na niższych obrotach.
Jak radzi Roman Wierzbowski, doradca renomowanego producenta części samochodowych Valeo, w przypadku odnotowania podobnych problemów powinno się podłączyć samochód do komputera diagnostycznego w celu odczytu kodów błędów silnika i skrzyni biegów oraz zweryfikować awarię poprzez demontaż i oględziny dwumasy u mechanika.
Przyczyny uszkodzeń koła dwumasowego
Dwumasowe koło zamachowe może zużyć się samo przez wzgląd na długi okres eksploatacji. Ulega również uszkodzeniom w wyniku wadliwej pracy układu zapłonowego i wtryskowego, czy na skutek dużych wibracji pochodzących ze zużytych elementów układu napędowego.
Znacznie częściej jednak jego awarie spowodowane są stylem jazdy i eksploatacji auta. Dwumasa jest szczególnie wrażliwa na gwałtowne ruszanie poprzez tzw. strzał ze sprzęgła, podczas którego tworzą się destrukcyjne dla elementów koła zamachowego przeciążenia. Ponadto, przyczyn jej awarii można doszukiwać się w zbyt częstej jeździe na zbyt niskich obrotach, czy nawykowym zostawianiu silnika na biegu jałowym.
NAPRAWA ZAMACHOWEGO KOŁA DWUMASOWEGO
Dla kierowców – części i ceny napraw
Zastosowanie nowego koła dwumasowego jest często jedynym rozwiązaniem pozwalającym na eliminację problemów z rozruchem i użytkowaniem samochodu. Przeważnie wraz z kołem zamachowym wymienia się także powiązane z nim sprzęgło. Wymiana dwumasy i sprzęgła jest dosyć droga – same części, nawet z promocji, mogą kosztować od kilkuset do kilku tysięcy złotych w zależności od marki, rocznika, modelu i wariantu auta. Szukając potrzebnych do wymiany elementów, szczególnie warto odwiedzić jeden z oddziałów firmy Autos – dystrybutora części zamiennych do pojazdów użytkowych.
Do ceny naprawy koła zamachowego należy doliczyć oczywiście koszt robocizny mechanika czy serwisu – od 300 zł przy małym i wiekowym samochodzie do powyżej tysiąca złotych w przypadku nowszego auta. Naprawa dwumasy zajmuje od jednego dnia do kilku tygodni, w zależności od liczby klientów, pracowników i możliwości warsztatu. Uszkodzony samochód przeważnie stoi u mechanika lub w serwisie od kilku dni do dwóch tygodni.
Dla mechaników – diagnostyka awarii dwumasy
Po podłączeniu pojazdu do komputera diagnostycznego należy odczytać i zanotować ewentualne kody błędów silnika i skrzyni biegów, pamiętając o tym, że niektóre z nich mogą wskazywać na awarię dwumasy, a inne ją wykluczać. Na tym etapie warto także przeprowadzić szczegółowy wywiad z klientem, zwracając uwagę na jego sposób prowadzenia auta oraz zaobserwowane przez niego kłopoty z rozruchem i jazdą.
By jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć uszkodzenie dwumasowego koła zamachowego, należy dokonać jego oględzin. Niestety, wymagają one czasochłonnego demontażu elementu. Niektóre usterki dwumasy można łatwo rozpoznać (np. przegrzanie masy wtórnej, na które wskazują przebarwienia i pęknięcia jej powierzchni), inne można potwierdzić dopiero po wymianie elementu na nowy.
Profesjonalna wymiana dwumasy
Dokonując wymiany zamachowego koła dwumasowego, warto pamiętać o kilku niezwykle istotnych rzeczach. Pierwszą z nich jest konieczność sprawdzenia stanu uszczelnień wałów od strony silnika i skrzyni biegów – w razie potrzeby trzeba je bowiem wymienić. Kolejną, jest przymus weryfikacji stanu wieńca rozrusznika oraz odległości pomiędzy pierścieniem koła dwumasowego a czujnikiem prędkości. Powinno się również sprawdzić prawidłowość ułożenia kołków docisku sprzęgła.
Podczas wymiany dwumasy należy także zadbać o właściwy dobór śrub mocujących do zastosowanego wału korbowego. Nie wolno również montować koła, które upadło, nawet z niewielkiej wysokości – taki mechanizm może być uszkodzony wewnętrznie. Co więcej, warto pamiętać, by koło dwumasowe czyścić jedynie profesjonalnymi środkami odtłuszczającymi przeznaczonymi do użytku w warsztatach i serwisach samochodowych.
Zamachowe koło dwumasowe stosowane w silnikach wysokoprężnych i benzynowych jest zbudowane z wielu części ulegających licznym awariom. Uszkodzenia dwumasy spowodowane są zarówno zwyczajną eksploatacją, jak i wadliwą pracą innych układów czy specyficznym stylem jazdy, a w szczególności gwałtownymi rozruchami. Efekty awarii koła dwumasowego są niespecyficzne i aby jednoznacznie ją potwierdzić, należy przeprowadzić rozszerzoną diagnostykę. Niekiedy jedynym skutecznym rozwiązaniem naprawczym jest kosztowna wymiana dwumasy wraz z powiązanym z nią sprzęgłem. Stosując się do kilku podstawowych zasad, można dokonać jej w sposób bezpieczny i profesjonalny.
Materiał przygotowany na podstawie informacji z valeoservice.pl.
