Mnogość przepisów w tematyce czasu pracy zazwyczaj sprawia wiele trudności nie tylko osobom, które są zobowiązane do zorganizowania pracy podległym pracownikom a także specjalistom, zajmującym się jego rozliczaniem. Do przepisów regulujących czas pracy kierowców poza kodeksem pracy zalicza się ustawę o czasie pracy kierowcy, rozporządzenie (WE) nr 561/2006 oraz Umowę AETR. Przede wszystkim należy wskazać, że do czasu pracy kierowców nie stosujemy rozwiązań zawartych w Kodeksie Pracy jeżeli zostały one uregulowane w przepisach szczególnych. W transporcie międzynarodowym w pierwszej kolejności znajduje zastosowanie Umowa AETR. Z kolei zaś aktem nadrzędnym w krajach członkowskich Unii Europejskiej jest wyżej wspomniane rozporządzenie (WE) nr 561/2006.
Czas pracy kierowców w UE
Poniżej przedstawię podstawowe normy czasu pracy kierowców w Unii Europejskiej w oparciu o normy zawarte w rozporządzeniu Rady (WE) nr 561/2006
Dzienny okres prowadzenia pojazdu pomiędzy dwoma dziennymi okresami odpoczynku lub pomiędzy odpoczynkiem dziennym i tygodniowym okresem odpoczynku nie może trwać dłużej niż 9 godzin. Może on w razie konieczności zostać przedłużony do maksymalnie 10 godzin nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na to, iż w definicji dziennego okresu prowadzenia nie nawiązano do pojęcia „doby”. Jest to istotna cecha planowania okresów aktywności kierowców, dlatego że uwzględnia się zmianę roboczą a nie dobę. Przekroczenie maksymalnego dozwolonego dziennego okresu prowadzenia pojazdu, zgodnie z ustawą o transporcie drogowym, jest sankcjonowane karą pieniężną.
Z kolei „tygodniowy okres pracy” ograniczony jest odpoczynkami tygodniowymi. Kierowca pomiędzy dwoma kolejnymi okresami odpoczynku tygodniowego może skorzystać z maksymalnie 6 okresów 24 godzinnych na wykonanie powierzonych zadań przewozowych.
Przeprowadzane kontrole drogowe i planowanie okresów aktywności w ujęciu rozporządzenia 561/2006 dotyczy czasu jazdy, a nie ogólnego czasu pracy. Należy pamiętać, że odnośnie pracy kierowcy nie tylko stosujemy rozporządzenie 561/2006, ale również ustawę o czasie pracy kierowców oraz Kodeks Pracy. Te ostatnie pozwalają ustalić ilość godzin pracy wykonywanej w nadgodzinach. Kwestie rozliczania podlegają kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, dlatego też priorytetem dla większości kierowców jest przede wszystkim przestrzeganie norm rozporządzenia 561/2006. W rozporządzeniu tym wprowadzono ograniczenie związane z maksymalnym tygodniowy czas prowadzenia, który to nie może przekroczyć 56 godzin jazdy z zastrzeżeniem, że musi to się on zawierać w maksymalnie 60 godzinach pracy. Definicja tygodnia zawarta w kodeksie pracy różni się od tej, która zawarta jest w przepisach szczególnych. I tydzień dla kierowcy to okres„sztywny”, trwającym od poniedziałku od godziny 0:00 do niedzieli do godziny 24:00.
Kolejny obowiązek wynikający z rozporządzenia 561/2006 to kwestia konieczności codziennego skorzystania przez kierowcę z dłuższego odpoczynku, zwanego odpoczynkiem dziennym. W odróżnieniu od przepisów krajowych okresy tego odpoczynku mogą być wykorzystane na trzy sposoby. Wyróżnia się tutaj odpoczynek regularny 11 godzinny oraz odpoczynek regularny odebrany w dwóch częściach. Pierwszy z nich powinien trwać co najmniej 3 godziny, natomiast drugi co najmniej 9 godzin. Odpoczynek może być skrócony co najmniej 9 godzin z zastrzeżeniem wskazującym, że pomiędzy dwoma odpoczynkami tygodniowymi kierowca może wykorzystać maksymalnie 3 takie odpoczynki.
Ważną normą czasową, którą należy uwzględnić podczas planowania pracy kierowcy jest odpoczynek tygodniowy. Odpoczynek ten kierowca może wykorzystać na dwa różne sposoby. Jednym ze sposobów jest regularny tygodniowy okres odpoczynku trwający co najmniej 45 godzin, Z kolei zaś drugi to skrócony tygodniowy okres odpoczynku trwający krócej niż 45 godziny. Ten tygodniowy odpoczynek można, na warunkach wynikających z normy zawartej w art. 8 ust. 6 rozporządzenia 561/2006, skrócić do nie mniej niż 24 kolejnych godzin.
W każdej aktywności trwającej dwa tygodnie kierowca powinien wykorzystać dwa pełne odpoczynki regularne, ewentualnie co najmniej jeden regularny odpoczynek i jeden odpoczynek skrócony.
